Сорау: Татар телендә гарәп теленнән кабул ителгән калын-каты әйтелешле тартыкларның язуда бирелешенә мөнәсәбәттә вакытлы матбугат битләрендә бер үк сүзне берничә төрле язу урын ала. Мәсәлән, вазыйфа // вазифа, васыять // васият // вәсият, мохит // мөхитъ // мөхит һ.б. Аларның кайсын әдәби норма итеп кабул итәргә.
Сорауга филология фәннәре кандидаты, профессор Равия Самат кызы АБДУЛЛИНА җавап бирә.
Сорау: Вакытлы матбугат битләрендә бер үк сүзне берничә төрле вариантта язалар. Мәсәлән, газет, гәҗит, гәзит; Русия, Рәсәй, Рәчәй һ.б. Аларның кайсын әдәби норма итеп алырга, һәм, гомумән, вариатив язылыш чикләрен ничек билгеләргә?
Сорауга филология фәннәре кандидаты, профессор Равия Самат кызы АБДУЛЛИНА җавап бирә:
— Гади сөйләм йогынтысында бер сүзнең әллә ничә төрле яңгырашы-әйтелеше барлыкка килү очраклары аларның кайсын әдәби норма итеп алу мәсьәләсен кыенлаштыра. Рус-европа алынмаларын «русча» әйтү-язу белән татар теленең гади сөйләмендәгечә әйтү-язу арасында стилистик-экспрессив аермалар күзәтелә. Әлеге үзенчәлек хәзерге татар әдәби телендә генә түгел, милли әдәби телебез формалашып үсеп барган чорда ук сиземләнә. Бу турыда киӊрәк тукталуны кирәк саныйбыз, чөнки алынмаларның әдәби әйтелеше һәм язылышы мәсьәләләре сөйләм культурасы һәм лексикография (сүзлекләр төзү) мәсьәләләре белән барып тоташа.
Тел галимнәребезнең берсе үзенең язучылар алдында ясаган докладында, әдәби телебезнең халык теленнән аерылу куркынычы бар, дигән фикер белән чыкты. Янәсе, язучылар үзләренең әсәрләрен халыкка, бигрәк тә яшьләргә аңлашылмый торган сүзләр тутыралар икән. Нинди сүзләр белән? Гарәп-фарсы сүзләре белән, дип җавап бирә телчеләр. Тулырак »
Хөрмәтле сайт кулланучылары! Бүген сайтның планлаштырылган өлешләре ясалды. Яңа курсларга нигез салынды. Алга таба олимпиадага, дәүләт йомгаклау аттестациясенә, бердәм дәүләт имтиханына әзерләнүчеләргә дә ярдәм итү күздә тотыла.
«Орфограммалар белән эш» курсы проект булудан туктап, эчтәлеге язылды. Аңа үзгәрешләр дә кертелде: кайбер модульләр берләштерелде, темалар үзгәртелде. Әкренләп аны материаллар белән тулыландыру эше башлана. Параллель рәвештә башка бүлекләр дә кирәкле мәгълүматлар белән баетылачак.
Кадерле укучылар! Сезгә игътибар белән “Орфограммалар белән эш” курсының эчтәлеген өйрәнеп чыгарга тәкъдим итәм. Әлегә ул проект хәлендә, алга таба сезнең теләкләр дә исәпкә алыначак. Сездән фикерләр көтеп калам.
Here is the Music Player. You need to installl flash player to show this cool thing!
30.03.2015 | 
Автор: 
Бүлек: 
Тамгалар: